Strona główna- Komputronik doradzamy
- Poradniki
- Skuteczne sposoby na walkę ze smogiem w Polsce
Strona główna
25.09.2023 |
autor: Joanna Skornowicz |
Przeczytasz w 9 minut
Zwiększ rozmiar tekstu
Zanieczyszczone powietrze to prawdziwa plaga naszych czasów. Lekarze są zgodni, że smog negatywnie wpływa na nasze zdrowie. Na jego działanie narażeni są nie tylko mieszkańcy dużych miast, żyjący wśród wszechobecnych korków. Źródłem smogu są także domowe piece grzewcze starszych generacji, które na wsiach i w małych miasteczkach występują nadal bardzo często.
Co to jest smog i jak chronić przed nim siebie i rodzinę? Poniżej odpowiadamy na najważniejsze pytania.
Oczyszczacze powietrza na smog
Spis treści
- Co to jest smog? Jak powstaje?
- Dlaczego smog pojawia się w okresie jesienno-zimowym?
- Konsekwencje spalania nieodpowiednich tworzyw
- Pył PM10 i PM2,5 – co musisz o nich wiedzieć?
- Jak wygląda Polska na tle innych krajów?
- Jak sprawdzić jakość powietrza? Aplikacje
- System powiadomień smsowych
- Ograniczanie smogu w Polsce – zakazy i kontrole
- Walka ze smogiem – najskuteczniejsze sposoby
Co to jest smog? Jak powstaje?
Za powstawanie smogu w największym stopniu odpowiada tak zwana niska emisja. Mówimy tu głównie o zanieczyszczeniach wydobywających się z pieców w domach oraz spalinach emitowanych przez pojazdy.
Dlaczego smog pojawia się w okresie jesienno-zimowym?
Przy korzystnych warunkach atmosferycznych (występujących głównie na wiosnę i w lecie) dym unosi się w kierunku górnych warstw atmosfery. Dzieje się tak, gdyż jest on cieplejszy od otaczającego go powietrza. W trakcie wznoszenia jego temperatura spada, ale równocześnie wraz ze zwiększaniem się wysokości spada też temperatura otaczającego go powietrza. To powoduje, że nadal może się wznosić.
W miesiącach jesienno-zimowych sytuacja jest odwrotna. Wraz z wysokością, powietrze jest coraz cieplejsze – jest to tak zwana inwersja temperatury. W takich warunkach wznoszenie się dymu jest utrudnione i zaczyna on zalegać bliżej powierzchni. Jeśli dodamy do tego brak wiatru, wysoką wilgotność i niekorzystne ciśnienie, to otrzymujemy przepis na śmierdzące i zanieczyszczone powietrze – czyli smog.
Konsekwencje spalania nieodpowiednich tworzyw
Smog nie byłby tak dotkliwy, gdyby w domach stosowane były piece spełniające odpowiednie standardy emisyjne, a po drogach jeździłyby samochody wyposażone w odpowiednie filtry i spalające niewielką ilość paliwa. W rzeczywistości mnóstwo domów ogrzewanych jest nadal słabej jakości paliwami. Dominuje węgiel, który często ma postać miału lub mułu.
Wiele osób wrzuca do pieców wszystko co popadnie – tworzywa sztuczne, lakierowane drewno, czy po prostu śmieci. Efektem spalania takich mieszanek są przede wszystkim:
- pyły zawieszone (PM2,5; PM10)– pyły o bardzo niskiej frakcji zawierające substancje toksyczne szkodliwe dla zdrowia
- tlenki azotu (NO)– głównie dwutlenek azotu będący jedną z przyczyn powstawania dziury ozonowej.
- dwutlenek siarki (SO2) – odpowiedzialny za szereg chorób i dolegliwości. Szkodliwy także dla gleby (odpowiada za powstawanie kwaśnych deszczy).
- wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne – niewielkie cząsteczki bardzo niebezpieczne dla człowieka – mają działanie rakotwórcze, są też szkodliwe dla układu oddechowego.
- metale ciężkie – nie wymagają komentarza – nazwy takie jak ołów, rtęć, kadm, czy chrom mówią same za siebie.
Pył PM10 i PM2,5 – co musisz o nich wiedzieć?
Światowa Organizacja Zdrowia zaliczyła smog do zjawisk kancerogennych. Szczególnie niebezpiecznym zjawiskiem wiążącym się ze smogiem jest drobny pył zawieszony zwany PM10 lub PM2,5. Jest to mieszanina substancji toksycznych, w skład której wchodzą m.in. dioksyny, furany i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.
Pył PM10
Pył PM10 to kancerogenne cząstki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów. Bez problemu dostają się do górnych dróg oddechowych i płuc. Ich poziomy zostały określone następująco:
- 50 µg/m3 – poziom dopuszczalny
- 200 µg/m3 – poziom informowania
- 300 µg/m3 – poziom alarmowy
Pył PM2,5
Pył PM2,5 to cząsteczki o jeszcze mniejszych rozmiarach. Przenikają do krwi i mogą wywoływać wiele niebezpiecznych chorób. Poziom dopuszczalny dla stężenia średniorocznego to 25 µg/m3. Zanieczyszczenie powietrza powyżej tego poziomu powinno budzić niepokój.
Jak widać, problem smogu jest poważny i dotyczy większości Polaków. Niestety mimo podejmowanych działań nie zniknie on z roku na rok. Nie jesteśmy jednak całkiem bezbronni. Sprawdźmy, jakie działania są podejmowane na szczeblu rządowym i jak każdy z nas może się chronić.
![Tesla Smart Mini biały [oferta Outlet]](https://static.komputronik.pl/product-picture/5/AMUZOCZ5_WYP1-1.jpg)
Jak wygląda Polska na tle innych krajów?
O ogólnopolskich działaniach na rzecz ograniczenia zjawiska smogu mówi się sporo. Niestety w praktyce trudno dostrzec ich wymierne efekty. Szczególnie porównując osiągnięcia naszego kraju z innymi państwami Europy i świata. Dobrym miernikiem takiej efektywności jest opublikowany w zeszłym roku Indeks Efektywności Działań na Rzecz Środowiska stworzony przez naukowców z uniwersytetów Yale i Columbia. Porównali oni 180 państw pod kątem 24 różnych wskaźników.
Pod kątem ochrony jakości powietrza najlepiej wypadła Szwajcaria. Zaraz za nią znalazły się Francja, Dania, Malta i Szwecja. To właśnie w tych państwach sprawnie wprowadzono działania mające realny wpływ na ograniczenie smogu.
Polska zajęła niechlubne 50 miejsce. Oznacza to negatywną ocenę czystości powietrza i polityki państwa w tym obszarze.
Na kolejnych miejscach znalazły się m.in. Ukraina, Gruzja, Serbia, Macedonia i Czarnogóra. Na jednym z ostatnich miejsc w raporcie możemy zobaczyć Indie.
Jak sprawdzić jakość powietrza?
Skąd czerpać informacje o stanie powietrza w naszej miejscowości? Poniżej znajdziesz dwa najpopularniejsze źródła aktualnych informacji o zanieczyszczeniu powierza:
- Aplikacja Airly
- Strona Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska
Na urządzeniach mobilnych warto wypróbować kilka aplikacji informujących o czystości powietrza. Są to przede wszystkim Smog Alert, Air Quality oraz Kanarek.
Dla osób często podróżujących po świecie przeznaczona jest strona projektu World Air Quality Index. Jest to organizacja non-profit monitorująca ponad 88 krajów za pomocą ponad 11 tysięcy stacji pomiarowych.
Aplikacja Airly
Jedno z najbardziej zaawansowanych narzędzi to aplikacja Airly. Jest to firma, która wiele lat temu została założona przez grupę studentów z krakowskiego AGH. Stworzyli czujnik, który potrafi na bieżąco analizować jakość powietrza m.in. pod kątem nasycenia pyłami zawieszonymi PM10 i PM2,5. Czujnik ten był instalowany przez firmy i jednostki samorządu terytorialnego na terenie całego kraju.
W ten sposób powstała sieć monitoringu mająca obecnie ponad 2600 czujników w Polsce i na świecie. Dane te możemy sprawdzić on-line na mapie na stronie Airly. Znajdziemy tam również prognozę na kolejne 24 godziny. Jeśli chcesz mieć dostęp do informacji w każdej chwili, powinieneś ściągnąć aplikację na urządzenia mobilne.
Źródło: Airly (stan na 22.01.2021)
Strona Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska
Bardzo dokładne dane, ale z mniejszej ilości lokalizacji możesz też uzyskać na stronie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Prezentowany jest tam polski indeks jakości powietrza. Informacje przedstawiane są w czytelnej formie kolorów – od zielonego (czyste powietrze) po czerwony (wysoki poziom zanieczyszczenia).
Źródło: GIOŚ (stan na 7.10.2022)
System powiadomień smsowych
O ile osoby świadome zagrożenia i dobrze radzące sobie z nowoczesnymi technologiami bez kłopotu znajdą informacje na temat stanu powietrza, o tyle duża grupa Polaków może jeszcze nie poradzić sobie z tym zadaniem. To dla nich właśnie stworzono system sms’owych powiadomień, czyli alerty RCB.
Według dotychczasowych przepisów powiadomienia alarmowe były rozsyłane, gdy na danym obszarze przekroczona była średniodobowa wartość 300 mikrogramów PM10 na m3 (poziom informowania to 200 mikrogramów). Od obecnego sezonu grzewczego normy te zostały zaostrzone.
Alarm będzie ogłoszony już przy przekroczeniu średniodobowej wartości 150 mikrogramów na m3 dla pyłu PM10.
Wielu ekspertów zwraca jednak uwagę, że taka sytuacja nie zmusza rządu i samorządu do podejmowania konkretnych działań. Póki co jest to tylko i wyłącznie ostrzeżenie dla mieszkańców.
Ograniczanie smogu w Polsce – zakazy i kontrole
W kilku regionach Polski walka ze smogiem jest najwyższym priorytetem. Jakie kontrole i zakazy zostały wprowadzone? Poniżej kilka przykładów.
Zakaz palenia w piecach paliwami stałymi
Na początku września w Krakowie wszedł całkowity zakaz palenia w piecach paliwami stałymi. Zabronione zostało używanie między innymi węgla i drewna. Jednocześnie uruchomione zostały wzmożone kontrole straży miejskiej, mające na celu wyegzekwowanie tego zakazu. Do tego celu wyznaczony został zespół 30 odpowiednio przeszkolonych osób.
Wrocławski Program Antysmogowy
Z kolei w stolicy Dolnego Śląska uruchomiony został Wrocławski Program Antysmogowy. Ma on za zadanie poprawić jakość powietrza w mieście. Do roku 2028 na różnego rodzaju działania w tym obszarze wydanych zostanie około 300mln złotych. Zadania nadzorować będzie Zielony Departament, który działa w strukturach miasta. Jednym z nich jest program wymiany pieców węglowych KAWKA+. Przewiduje on pokrycie nawet 70% kosztów takiej inwestycji (choć realia bywają różne).
Kontrola za pomocą dronów w Warszawie
Z kolei Warszawa stawia na kontrolowanie domów z powietrza. Stołeczna straż miejsca za pomocą dronów wyposażonych w odpowiednie czujniki i oprogramowanie może sprawdzić skład dymu wydobywającego się z dowolnego komina. Przeprowadzono już kilkaset kontroli, które ujawniły przypadki spalania śmieci i tworzyw sztucznych.
Chodniki antysmogowe
Innym, nowoczesnym pomysłem na walkę z zanieczyszczeniami są specjalne chodniki antysmogowe. Beton, z którego zrobione są płyty, ma właściwości fotokatalityczne. Przy odpowiednim nasłonecznieniu pochłania on dwutlenek azotu i inne niebezpieczne związki. Nie jest to koncepcja rodem z filmów science-fiction – pierwszy taki chodnik powstał już w Warszawie.
Walka ze smogiem – najskuteczniejsze sposoby
Działania podejmowane na szczeblu rządu i samorządów są ważne, ale smog w Polsce nie zniknie z roku na rok. Każdy z nas może jednak zacząć działać już dziś. Pomoże to zwiększyć bezpieczeństwo nasze i naszych bliskich. Jak walczyć ze smogiem we własnym domu?
Oczyszczacze powietrza
Nawilżacze powietrza
Odkurzacze ze skutecznymi filtrami
Maski antysmogowe
Unikanie aktywności fizycznej w plenerze
Komunikacja publiczna
Rośliny w domu
Oczyszczacze powietrza
Jest to absolutna podstawa w domu każdej osoby, która mieszka w rejonie o dużym natężeniu zanieczyszczeń i jest świadoma zagrożeń związanych ze smogiem. Aby docenić działanie tego urządzenia, wystarczy spojrzeć na stan jego filtra po dwóch tygodniach działania. Czarny nalot to zanieczyszczenia usunięte z powietrza w naszym pokoju.
Zdjęcie: Philips
Czym jest oczyszczacz powietrza?
Oczyszczacz powietrza to rodzaj wentylatora, który z jednej strony pobiera powietrze z otoczenia, następnie oczyszcza je korzystając ze specjalnego systemu filtrów, a na końcu wdmuchuje z powrotem do pomieszczenia.
Wydajność dopasowana do powierzchni pokoju
Wybierając oczyszczacz, zwróćmy uwagę na deklarowaną wydajność. Jest ona najczęściej podawana w metrach kwadratowych. Możemy więc dopasować wydajność do powierzchni pokoju, w którym oczyszczacz ma pracować. Najczęściej oczyszczacze powietrza mają wydajność około 30 metrów kwadratowych. Droższe modele mają już ten parametr opisany jako 50, a nawet 80 metrów kwadratowych.
Rodzaje filtrów w oczyszczaczach
Sercem oczyszczacza jest filtr klasy HEPA (High Efficiency Particulate Air). Jest on wykonany ze spiekanego szkła gwarantującego filtrację cząsteczek o wielkości około 0,3µm. Według dostępnych badań zatrzymuje nawet 99,97% zanieczyszczeń tej wielkości i większych.
Często używany jest też filtr węglowy. Dzięki bardzo dużej ilości chłonnych porów doskonale wiąże zanieczyszczenia gazowe oraz eliminuje przykre zapachy.
Przykładowe filtry w oczyszczaczach powietrza, kolejno: filtr wstępny, HEPA, węglowy. Zdjęcie: TCL,
Nawilżacze powietrza
Duży wpływ na nasze zdrowie ma także wilgotność powietrza. O ile w miesiącach letnich przeważnie nie ma z tym problemu, o tyle w sezonie grzewczym powietrze w domu jest suche i może być to nieprzyjemne. Możemy temu zapobiegać, kupując dobrej klasy nawilżacz. Do wyboru mamy nawilżacze parowe i ultradźwiękowe – różnią się mechanizmem wytwarzania pary.
Najpopularniejsze nawilżacze powietrza
Jaki nawilżacz powietrza wybrać?
Jeśli chcemy, żeby urządzenie samodzielnie utrzymywało zaprogramowany poziom wilgotności, to musi być wyposażone w higrostat. Z kolei gdy chcemy używać go w sypialni, dobrze jest znaleźć sprzęt z możliwością uruchomienia trybu nocnego.
Odkurzacze ze skutecznymi filtrami
Dobrej klasy odkurzacz to także skuteczna bariera dla brudnego powietrza. Należy bowiem pamiętać, że zanieczyszczenia nie tylko unoszą się dookoła nas, ale też osiadają na meblach i podłodze. A stamtąd można je usunąć właśnie za pomocą odkurzacza.
Dobry odkurzacz do walki ze smogiem musi mieć przede wszystkim odpowiedni filtr. Najlepiej HEPA H13 lub H14. Musi mieć też szczelną obudowę i mocny silnik, który jest w stanie wygenerować dużą siłę ssania. Ważne jest też dodatkowe wyposażenie. Klasyczną szczotką usuniemy kurz z podłogi, ale mniejsze ssawki okażą się pomocne w czyszczeniu mebli i zakątków pod meblami.
Maski antysmogowe
Maski antysmogowe szybko zdobywają popularność, choć daleko nam jeszcze do obrazków z japońskich miast. Ubierz ją, gdy poziom zanieczyszczenia w twojej okolicy jest alarmowy. Maski możemy podzielić na jednorazowe i wielorazowe.
- Maski jednorazowe – są tańsze, ale też mniej skuteczne. Mają prostą budowę i wykonane są z tkanin filtrujących.
- Maski wielorazowe – są nieco bardziej skomplikowane. Często posiadają zawór umożliwiający regulację przepływu powietrza. Mogą być też wyposażone w filtr z włókna węglowego. Maskę wielorazową można używać przez około trzy miesiące.
Unikanie aktywności fizycznej w obecności smogu
Powiedzenie, że ruch to zdrowie nie odnosi się niestety do aktywności fizycznej uprawianej w oparach smogu. Jak powszechnie wiadomo podczas wysiłku nasz metabolizm znacznie przyśpiesza. Oddychamy szybciej, nasza wentylacja wzrasta. Według naukowców sportowcy wdychają podczas aktywności nawet do 20 razy więcej powietrza niż osoby pozostające w spoczynku. W efekcie sportowcy dostarczają do organizmu dużą ilość brudnego powietrza.
Szkodliwe pyły mogą uszkadzać układ oddechowy i krążenia. Zaczyna się od kaszlu i uczucia suchości w gardle. W dłuższej perspektywie może pojawić się astma lub zapalenie oskrzeli. Zwiększone przyswajanie metali ciężkich i toksycznych związków organicznych bez wątpienia negatywnie odbija się na zdrowiu.
Nie oznacza to, że musimy całkowicie rezygnować ze sportu. Warto pomyśleć o siłowni, zajęciach grupowych lub zainwestować w domowy sprzęt do ćwiczeń.
Komunikacja publiczna
Wszystkie odpowiedzialne osoby powinny wziąć na siebie dbałość o jakość powietrza w Polsce. Jednym z najprostszych sposobów jest przynajmniej częściowe przestawienie się na komunikację zbiorową. Czy do innego miasta trzeba lecieć samolotem, czy może warto wsiąść do pociągu? W odwiedziny do znajomych jechać autem, czy lepiej autobusem?
Tak naprawdę codziennie dokonujemy wielu wyborów, które mają wpływ na jakość powietrza, którym oddychamy. Jednostkowe decyzje podejmowane przez tysiące osób mogą pomóc zlikwidować smog w każdym mieście.
Rośliny w domu
Już w szkole dzieci są uczone, że rośliny pomagają eliminować z powietrza dwutlenek węgla i tworzą naturalną barierę dla zanieczyszczeń. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby się nimi otoczyć w domu. Jeśli mamy ogród, posadźmy w nim więcej drzew. Jeśli mieszkamy w centrum miasta, postawmy na parapecie rośliny doniczkowe. Kilka paprotek, dracen, czy zielistek nie tylko sprawi, że w mieszkaniu będzie przyjemniej, ale też w sposób naturalny będzie filtrować powietrze.
Może Cię zainteresować:
Czytaj więcej
Jak wybrać odkurzacz dla alergika? Ranking najlepszych modeli
Najlepszy oczyszczacz powietrza – ranking TOP 7
Jak wybrać oczyszczacz powietrza dla alergika?
Jak nawilżyć powietrze w domu? Sposoby na suche powietrze
Jaki nawilżacz powietrza dla dzieci? Ranking
Jaki nawilżacz kupić do domu? Ranking nawilżaczy powietrza
Jaki nawilżacz powietrza? Jak wybrać?
Co to jest filtr HEPA?
Najnowsze
Jak wybrać chłodziarkę do mleka do ekspresu?
Jaka torba i plecak na laptopa?
Polecane zestawy komputerowe – wrzesień 2024 rok
Ranking odkurzaczy pionowych. Jaki odkurzacz wybrać? Najlepsze modele
Jaki telewizor dla dziecka wybrać?
Jak dbać o telefon? 8 prostych wskazówek
Jaki laptop z dyskiem SSD będzie najlepszy? Polecane modele
Jak odkamienić ekspres do kawy?
![Komputronik Infinity X510 [X2] i5 | GTX 1650 | 16GB | 500GB | W11H](https://static.komputronik.pl/product-picture/5/ZKKIX510X2-1.jpg)
![Kingston Fury Beast 16GB [2x8GB 3200MHz DDR4 CL16 DIMM]](https://static.komputronik.pl/product-picture/5/RAMKF432C16BBK216-1.jpg)
![Komputronik IEM LC913 [A1]](https://static.komputronik.pl/product-picture/5/ZKKIEMLC913A0001-1.jpg)
![Komputronik Infinity X512 [S2]](https://static.komputronik.pl/product-picture/5/ZKKIX512S2-1.jpg)
