Linux, dostępny jako oprogramowanie open-source otwarte na modyfikacje, cieszy się dużą popularnością zarówno wśród profesjonalistów, jak i amatorów. Co to jest Linux i czym się różni od oprogramowania Windows? Jakie są wymagania Linuxa i czy da się na nim zainstalować gry? Czy Linux ma wirusy? W artykule odpowiadamy na te pytania. Przedstawiamy także najpopularniejsze dystrybucje Linuxa, które zdobyły uznanie na całym świecie. Jeśli stoisz przed wyborem systemu operacyjnego do swojego komputera, zobacz również: Windows, MacOS i Linux – porównanie najważniejszych systemów operacyjnych
Spis treści:
- Co to jest Linux?
- Jaka jest różnica między Linuxem a Windowsem?
- Jakie są największe zalety Linuxa? Czy jest lepszy od Windowsa?
- Kto korzysta z Linuxa? Do czego jest wykorzystywany?
- Czy na Linuxie są wirusy?
- Jak wygląda dostępność programów i aplikacji na Linuxa?
- Czy na Linuxie da się grać?
- Jakie są wymagania Linuxa?
- Społeczność Linuxa
- Czy Linux jest trudny?
- Najpopularniejsze dystrybucje Linuxa
Popularne komputery stacjonarne
Co to jest Linux?
Linux to otwarty, bezpłatny system operacyjny udostępniany w ramach licencji GNU. Jego historia sięga 1991 roku, kiedy to Linus Torvalds udostępnił pierwszą wersję jego jądra. W ciągu tych trzech dekad dał się poznać z dobrej strony jako system podatny na modyfikacje i personalizację, stabilność i bezpieczeństwo oraz optymalizację.
Oto najważniejsze elementy umożliwiające jego działanie:
- Jądro jest podstawowym elementem systemu – jego fundamentem. Odpowiada za wysyłanie instrukcji prosto do procesora, pamięci i podłączonych urządzeń.
- Bootloader pełni funkcję zarządzającą nad procesem uruchamiania systemu – czyli jego wczytania do pamięci RAM.
- Daemony to usługi, których zadanie polega na aktywacji podstawowych elementów systemu, po jego załadowaniu przez bootloader.
- Powłoka jest linią poleceń tekstowych, umożliwiającą wykonywanie wszelkich zadań w obrębie systemu operacyjnego.
- Polecenia systemu Linux i interfejs wiersza poleceń (CLI) pozwalają na zarządzanie aplikacjami, ustawieniami i interfejsami systemowymi.
- Interfejs graficzny (GUI) ułatwia obsługę, prezentując wszelkie treści w sposób graficzny – podobny jak ten znany z Windows.
- Menedżery pakietów odpowiadają za pobieranie, instalowanie i aktualizowanie aplikacji na komputerze z systemem Linux.
Jaka jest różnica między Linuxem a Windowsem?
Podstawowa różnica pomiędzy Linuxem a Windowsem jest taka, że ten pierwszy to bezpłatny i otwarty system operacyjny, a nie rozwiązanie zamknięte i komercyjne (jak system operacyjny Microsoft Windows). Oznacza to, że każdy może uzyskać pełen wgląd w kod Linuxa i wykorzystywać go we własnych projektach. Także zainstalować Linuxa na komputerze bez żadnych opłat.
Otwartość kodu to największa, ale nie jedyna różnica. Kolejna z tych istotnych polega na tym, że Linux niczego nie robi bez wiedzy użytkownika. Podczas gdy Windows stara się odpowiadać nawet na te niewypowiedziane wymagania – co można poczytywać zarówno za plus, jak i za minus.
Rozwiązywanie problemów także różni się w tych systemach. W Windowsie mamy raczej narzędzia automatyzujące procesy naprawcze, podczas gdy Linux wymaga tego, by radzić sobie samemu. Należy też być świadomym, że w Windowsie katalogi są rozdzielane za pomocą ukośnika, a w Linuxie – ukośnika wstecznego. Do tego wielkość liter w nazwach plików ma znaczenie w tym drugim.
Zobacz też systemy operacyjne Microsoft Windows
Jakie są największe zalety Linuxa? Czy jest lepszy od Windowsa?
Linux oferuje wiele zalet, które przyciągają zarówno profesjonalnych użytkowników komputerów, jak i amatorów.
Linux – zalety:
- Dostępność i otwartość na modyfikacje – Linux jest systemem open-source, jego kod źródłowy jest dostępny publicznie i można go modyfikować oraz rozpowszechniać różnorodne wersje Linuxa. Zaletą, która z tego wynika, jest także możliwość dostosowania systemu do indywidualnych potrzeb użytkownika
- Duża i aktywna społeczność użytkowników oraz programistów – Linux zdążył sobie zaskarbić duże rzesze zwolenników. W przypadku jakichkolwiek problemów wystarczy zajrzeć na grupy dyskusyjne, fora internetowe czy strony internetowe poświęcone temu systemowi operacyjnemu
- Niska zasobożerność – Linux jest znany z wysokiej wydajności, wynika to między innymi z niewielkiej liczby aplikacji i narzędzi działających w tle
- Prywatność: Linux oferuje narzędzia zorientowane na bezpieczeństwo i zachowanie anonimowości podczas korzystania z Internetu. Należy do nich np. Tails (The Amnesic Incognito Live System)
- Szeroki wybór oprogramowania – użytkownicy Linuxa zyskują dostęp do ogromnej liczby aplikacji i narzędzi, w tym również darmowych alternatyw dla komercyjnych aplikacji dostępnych na inne systemy operacyjne
- Wysokie bezpieczeństwo – w przypadku oprogramowania open-source luki w zabezpieczeniach są bardzo szybko wykrywane i naprawiane. Architektura systemu Linux czyni go także mniej podatnym na działanie szkodliwego oprogramowania, między innymi ze względu na fakt iż nic nie instaluje się bez naszej wiedzy
Linux – gorszy czy lepszy od Windowsa?
Zarówno Linux, jak i Windows mają swoje unikalne zalety i wady. W przypadku Linuxa zalety to przede wszystkim elastyczność, otwartość i większe możliwości personalizacji, czego brak w Windowsie. Z kolei system operacyjny Windows jest łatwy w obsłudze, oferuje szeroką kompatybilność z komercyjnym oprogramowaniem i wyróżnia się pod względem możliwości rozrywkowo-multimedialnych. Linux jest preferowany wśród informatyków i programistów, stosuje się go także w superkomputerach. Tymczasem z Windowsa chętniej korzysta się w środowiskach biznesowych oraz w warunkach domowych, między innymi do celów rozrywkowych.
Windows vs. Linux – zalety i wady |
|
Windows | Linux |
jest uważany za bardziej przyjazny dla przeciętnego użytkownika | wydaje się trudny w obsłudze |
oferuje ograniczone możliwości personalizacji | jest systemem open-source, oferuje większe możliwości personalizacji i dostosowania systemu do indywidualnych potrzeb użytkownika |
oferuje większą kompatybilność z komercyjnym oprogramowaniem, np. aplikacjami biurowymi i grami | oferuje mniejszą kompatybilność z komercyjnym oprogramowaniem |
wymaga zakupu licencji | jest darmowy |
Kto korzysta z Linuxa? Do czego jest wykorzystywany?
Na osobistych komputerach stacjonarnych czy laptopach Linux zdecydowanie nie jest najpopularniejszym systemem operacyjnym. W kwestii zainteresowania przepaść pomiędzy nim a Windowsem jest ogromna.
Wiedza na temat tego, co to jest Linux i jak z niego korzystać, jest zwykle zarezerwowana dla:
- Firm hostingowych i dostawców usług chmurowych
- Entuzjastów nowych technologii
- Naukowców prowadzących projekty badawcze
- Specjalistów, np. programistów i web deweloperów
- Wielkich korporacji, np. Amazona, Facebooka, Google lub Tesli
Linux jest również bardzo popularny w zastosowaniach profesjonalnych, na przykład do zarządzania infrastrukturą w centrach danych. Bazujące na oprogramowaniu Linux serwerownie często reprezentują wyższy poziom, jeśli chodzi o bezpieczeństwo i stabilność.
Gdzie jeszcze można wykorzystać Linux? Zalety tego systemu operacyjnego sprawiają, że nadaje się on idealnie:
- Do budowy, testowania i wdrażania aplikacji
- Do operacji finansowych i zarządzania ryzykiem
- Do renderowania filmów animowanych
- Do symulacji i analiz danych
- Do zarządzania skomplikowanymi danymi i zaawansowanymi obliczeniami
- Jako platforma dla serwerów pocztowych
- W nauczaniu informatyki i programowania
Prawda jest jednak taka, że ogólnie rzecz ujmując Linux jest najpopularniejszym systemem operacyjnym na świecie. Jak to możliwe? Rzecz w tym, że Android jest oparty właśnie na Linuxie, a wykorzystuje go większość smartfonów, tabletów i gadżetów mobilnych na rynku.
Prawda jest jednak taka, że ogólnie rzecz ujmując Linux jest najpopularniejszym systemem operacyjnym na świecie. Jak to możliwe? Rzecz w tym, że Android jest oparty właśnie na Linuxie, a wykorzystuje go większość smartfonów, tabletów i gadżetów mobilnych na rynku.
Czy na Linuxie są wirusy?
Zarówno architektura, jak i mniejsza popularność Linuxa zmniejszają podatność tego systemu operacyjnego na działanie złośliwego oprogramowania. To jednak nie oznacza, że odpowiedź na pytanie: czy na Linuxie są wirusy, jest przecząca. Wbrew powszechnej opinii istnieją oczywiście wirusy na Linuxa. Jest ich jednak zdecydowanie mniej, co jest zupełnie zrozumiałe.
Gdy cyberprzestępca ma do wyboru stworzenie złośliwego oprogramowania na Windows – z którego korzysta 3/4 społeczeństwa, lub Linux z udziałem na poziomie 3%, logiczne jest, że stawia na to pierwsze. Linux jest bezpieczniejszy także dlatego, że:
- Każdy proces działa w swoim własnym środowisku
- Społeczność Linuxa szybko reaguje i identyfikuje luki w zabezpieczeniach oraz je naprawia
- Użytkownicy rzadko korzystają z kont z uprawnieniami administratorskimi, większość z nich używa konta z ograniczonymi uprawnieniami
- Za instalowanie aplikacji odpowiadają menedżery pakietów
Wyżej wymienione cechy znacznie ograniczają ryzyko pobrania na komputer z Linuxem wirusów lub innego rodzaju złośliwego oprogramowania.
Czy potrzebne są zatem antywirusy na Linuxa? Przy założeniu, że korzystamy z komputera ostrożnie, przeważnie nie. Zainstalowanie tego typu oprogramowania jednak nie zaszkodzi, w szczególności gdy często pobieramy na komputer wrażliwe pliki i dane. Wśród antywirusów na Linuxa można znaleźć zarówno rozwiązania darmowe, jak i płatne.
Zobacz wszystkie antywirusy w sklepie
Darmowe antywirusy na Linuxa
Wśród darmowych antywirusów na Linuxa wyróżniają się:
- ClamAV – antywirus na Linuxa open-source jest produktem firmy Cisco Systems, Inc. Oferuje ochronę przed wirusami i innym złośliwym oprogramowaniem i został zaprojektowany specjalnie do skanowania poczty e-mail. ClamAV zawiera skaner wiersza poleceń, natomiast baza wirusów jest aktualizowana przez społeczność utworzoną wokół oprogramowania
- Rootkit Hunter – darmowy antywirus na Linuxa specjalizuje się w poszukiwaniu złośliwego oprogramowania, takiego jak: backdoory (luki w zabezpieczeniach systemu utworzone umyślnie, w celu późniejszego wykorzystania), exploity (złośliwe programy wykorzystujące błędy w oprogramowaniu) czy rootkity (wirusy, które maskują swoją obecność, a w międzyczasie dają atakującemu pełną kontrolę nad systemem)
Płatne antywirusy na Linuxa
Wśród płatnych antywirusów na Linuxa warte uwagi są:
- Bitdefender Gravityzone Business Security – antywirus na Linuxa powstał z myślą o użytkownikach biznesowych. Z jego pomocą można uchronić przed wirusami nawet do 100 stacji roboczych. Opatentowana przez Bitdefender funkcja Inspektor Procesów wykrywa także bezplikowe złośliwe oprogramowanie
- Comodo Antivirus for Linux – płatny antywirus na Linuxa jest łatwy w obsłudze i oferuje ochronę przed złośliwym oprogramowaniem w czasie rzeczywistym. Minusem jest brak aktualizacji, przez co jest to dobre rozwiązanie do użytku domowego i póki co, jedynie dla posiadaczy starszych dystrybucji Linuxa
- Sophos – uniwersalny program do zastosowań domowych i biznesowych specjalizuje się w usuwaniu malware. Mimo że jest prosty w obsłudze, wykrywa złośliwe oprogramowanie za pomocą zaawansowanej heurystyki. Jeśli zależy nam na wypróbowaniu tego płatnego antywirusa na Linuxa, możemy skorzystać z bezpłatnej wersji próbnej
Jak wygląda dostępność programów i aplikacji na Linuxa?
Linux oferuje bezproblemowy dostęp do najpopularniejszych aplikacji albo przynajmniej ich odpowiedników. Na komputerze z Linuxem spokojnie skorzystasz z:
- Przeglądarki internetowej Chrome lub Firefox
- Graficznego edytora GIMP lub Inscape
- Odtwarzacza multimedialnego VLC
- Edytora wideo DaVinci Resolve
- Komunikatora Slack, z uTorrent, z Audacity czy z VirtualBox
Rolę pakietu MS Office z powodzeniem przejmują natomiast LibreOffice, WPS Office czy OnlyOffice.
Na komputerze z Linuxem możesz więc bez trudu pracować, uczyć się, jak i oddawać się rozrywce w najróżniejszych formach. A skoro już przy tym jesteśmy, to czas odpowiedzieć sobie na nurtujące pewnie wielu pytanie…
Czy na Linuxie da się grać?
Linuxa doceniają przede wszystkim profesjonaliści. W zastosowaniach multimedialno-rozrywkowych zdecydowanie przegrywa on z systemami Windows. Dawno już jednak nie jest prawdą stwierdzenie, że Linux do gier nie nadaje się w ogóle.
Na platformie Steam można znaleźć płatne i darmowe gry na Linuxa – jest ich już kilka tysięcy.
Wśród nich znajdują się takie hity jak Euro Truck Simulator 2, CS:GO, Civilization VI, Left 4 Dead 2, Rise of the Tomb Raider, Dying Light, Total War: ROME, Worms W.M.D czy DiRT 4.
Warto też zapamiętać nazwę WINE. To narzędzie umożliwiające uruchamianie windowsowych aplikacji i gier na Linuxie.
Działa bardzo sprawnie i otwiera komputer między innymi na takie produkcje jak Wiedźmin 3: Dziki Gon czy StarCraft 2.
Przejdź do poradnika, w którym znajduje się lista gier na Linuxa: Najlepsze dystrybucje Linuxa dla graczy
Jakie są wymagania Linuxa?
Nie ma jednej odpowiedzi na takie pytanie, ponieważ każda linuksowa dystrybucja może mieć nieco inne wymagania. Co do zasady są one jednak dużo niższe niż w przypadku Windows 10. Przykładowo Ubuntu wymaga do działania minimum 2 GB pamięci RAM, 2-rdzeniowego procesora o taktowaniu 2 GHz oraz przynajmniej 25 GB wolnego miejsca na dysku.
Społeczność Linuxa
Od samego początku kod Linuxa był otwarty, a społeczność odgrywała istotną rolę w jego rozwoju. Każdy może pobrać i modyfikować kod, a następnie udostępniać go innym.
Programiści i graficy łączą się w zespoły i tworzą własne dystrybucje linuksowe, wprowadzają zmiany i ustalają kierunek rozwoju.
Czy Linux jest trudny?
Kiedyś korzystanie z Linuxa dla początkującego użytkownika było bardzo skomplikowane. Aktualnie w kilku dystrybucjach jest ono równie intuicyjne, co w przypadku Windowsa. W ostatnich latach uproszczone zostało instalowanie programów i zmiana ustawień, a lista kompatybilności z urządzeniami peryferyjnymi znacząco się wydłużyła. Także konfiguracja nie stanowi już takiego problemu jest wcześniej.
Mimo to, w przypadku bardziej skomplikowanych zadań Linux może być trudniejszy do opanowania niż Windows. Wynika to przede wszystkim z faktu, że najlepszym, a często jedynym, sposobem na osiągnięcie celu jest skorzystanie z „konsoli”, czyli tekstowego wiersza poleceń.
Najpopularniejsze dystrybucje Linuxa
Linux jest rozwijany przez wiele różnych zespołów w ramach tak zwanych dystrybucji. Dystrybucje to specjalne wersje systemu, tworzone pod kątem określonych zastosowań czy dla określonych grup docelowych.
Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze z nich. Mamy nadzieję, że ułatwi to podjęcie decyzji, jakiego Linuxa wybrać na początek lub do sprawdzenia. Podpowiadamy, jaki Linux na stary komputer będzie najlepszy, ale też jaki jest dobry Linux na laptopa do pracy lub rozrywki:
- Ubuntu to uniwersalna dystrybucja, która dobrze sprawdza się i na komputerze do zabawy, i na komputerze do pracy. Szeroka kompatybilność i intuicyjna obsługa to jej cechy charakterystyczne;
- Linux Mint również jest prostym i uniwersalnym rozwiązaniem. Do tego dystrybucja powstała z myślą o początkujących i jest wygodniejsza dla osób przechodzących z Windowsa
- Fedora to dystrybucja pełna innowacyjnych rozwiązań, która cechuje się krótkim okresem wsparcia – to propozycja dla entuzjastów nowości
- openSuse to przyjazna darmowa dystrybucja kierowana przede wszystkim do osób korzystających z komputera w celach zawodowych
- Debian to dystrybucja, dla której autorów kluczowe są: stabilność i bezproblemowość. To rozwiązanie, na którym można polegać. Dobre dla początkujących, jak i bardziej zaawansowanych
- Arch Linux to prosta w obsłudze i konfiguracji dystrybucja opracowana jednak z myślą o linuksowych „weteranach”, programistach i developerach
- Red Hat Enterprise Linux (RHEL) to płatna dystrybucja Linuxa stworzona z myślą o dużych korporacjach i serwerach
- Zorin OS często nazywany jest najlepszym Linuxem dla użytkowników Windowsa. Jest prosty w obsłudze, a jego interfejs przypomina właśnie „Okienka”
- elementary OS to przyjazna dla użytkownika i bardzo elegancka dystrybucja Linuxa. Oferuje wielozadaniowy widok oraz tryb Nie przeszkadzać i kładzie duży nacisk na prywatność, między innymi poprzez niegromadzenie wrażliwych danych osobowych
- Fresco, czyli dystrybucja Linuxa o niewielkich wymaganiach sprzętowych, która ma na celu przekształcenie starego komputera w zaawansowany router z wieloma funkcjami sieciowymi
Jeśli nadal nie wiesz, jaką dystrybucję Linuxa wybrać, to miej świadomość, że przedstawiliśmy zaledwie kilka spośród dziesiątek dostępnych opcji.
Popularne laptopy bez systemu w Komputronik.pl
Mogą Cię zainteresować: