Jak backupować dane? Jak tworzyć kopie zapasowe?

17.07.2024 | autor: Mariusz Ignar | Przeczytasz w 6 minut

Zwiększ rozmiar tekstu

Wszyscy przechowujemy cenne pliki i dane. Jedną z najgorszych rzeczy, jakie mogą się nam trafić to ich utrata w najmniej oczekiwanym momencie. Współczesne komputery oferują dużo przestrzeni magazynowej oraz wydajne napędy SSD, ale nawet one nie uchronią nas od błędów ludzkich, wpływu złośliwego oprogramowania z internetu, czy też przypadkowych uszkodzeń mechanicznych. Dlatego też niezwykle przydatne są kopie zapasowe. Regularne tworzenie kopii zapasowych danych, na których nam szczególnie zależy pozwoli nam uniknąć takich przykrych sytuacji. Jak tworzyć kopie zapasowe i dlaczego to takie ważne? Aby jeszcze lepiej chronić swój komputer, przeczytaj też Co to jest filtr prywatyzujący, do czego służy i czy warto go stosować?

Wszystkie komputery w sklepie

Komputronik Ultimate R770 [L14] Ryzen 7 | RTX 5070 Ti | 64GB | 2TB | W11HCena od 12590 zł

Komputronik Infinity X514 [B14] i5 | RTX 4060 Ti | 32GB | 2TB | W11HCena od 5490 zł

Komputronik Infinity X512 [X08] i5 | RTX 4060 | 32GB | 1TB | W11HCena od 4499 zł

Komputronik Infinity R550 [W06] Ryzen 5 | RTX 4060 | 32GB | 2TB | W11HCena od 4499 zł

Komputronik Infinity R550 [W02] Ryzen 5 | RTX 4060 | 16GB | 1TB | W11HCena od 3999 zł

Komputronik Infinity X512 [X02] i5 | RTX 4060 | 16GB | 1TB | W11HCena od 4199 zł

Komputronik Infinity R550 [Z08] Ryzen 5 | RTX 4060 Ti | 32GB | 2TB | W11HCena od 5190 zł

Komputronik Infinity X514 [A08] i5 | RTX 4060 | 32GB | 1TB | W11HCena od 4549 zł

Komputronik Ultimate R790 [C20] Ryzen 7 | RTX 5080 | 64GB | 4TB | W11H | DLSS 4Cena od 15990 zł

Komputronik Ultimate R570 [F02] Ryzen 5 | RTX 5070 | 32GB | 1TB | W11HCena od 7490 zł

Komputronik Infinity X512 [V02] i5 | RX 6600 | 16GB | 1TB | W11HCena od 3499 zł

Komputronik Infinity R550 [W05] Ryzen 5 | RTX 4060 | 32GB | 2TBCena od 3849 zł

Komputronik Infinity X512 [X14] i5 | RTX 4060 | 32GB | 2TB | W11HCena od 4899 zł

Komputronik Infinity X512 [X07] i5 | RTX 4060 | 32GB | 1TBCena od 3949 zł

Komputronik Infinity X512 [X20] i5 | RTX 4060 | 64GB | 2TB | W11HCena od 4949 zł

Komputronik Infinity X514 [A07] i5 | RTX 4060 | 32GB | 1TBCena od 3899 zł

Dell Vostro 3030 MT - i5-14400 | 16GB | 1TB | Win11ProCena od 3399 zł

Dell Vostro 3030 SFF - i5-14400 | 16GB | 512GB | Win11ProCena od 3099 zł

Komputronik Infinity X514 [A13] i5 | RTX 4060 | 32GB | 2TBCena od 4199 zł

Dell Vostro 3030 SFF - i5-14400 | 8GB | 512GB | Win11ProCena od 2899 zł

Spis treści:

Kopie zapasowe – dlaczego są konieczne?
Bezpieczne dane, czyli zasady kopiowania
Jak backupować dane i jaki sprzęt wybrać?
Ile miejsca na backup?
Programy do kopii zapasowych
Kopie zapasowe w chmurze

Kopie zapasowe – dlaczego są konieczne?

Strata programów nie będzie zbyt dotkliwa. Wystarczy je ponownie pobrać z internetu. Jednak na komputerze przechowujemy również wiele własnoręcznie tworzonych plików, których odzyskanie czy ponowne utworzenie może okazać się niemożliwe. Zdjęcia i filmy, dokumenty prywatne lub firmowe, dane aplikacji, np.: faktury. Niestety nawet najlepsze programy do odzyskiwania danych mogą być bezradne w obliczu awarii dysku. Niektóre typy plików są trudne lub niemożliwe do odzyskania, a nawet jeśli je przywrócimy – nie ma gwarancji, czy nie wystąpią na nich błędy.

Uszkodzeniu może ulec dysk

Urządzenia elektroniczne nie są niezawodne. Dysk twardy choć przeważnie daje sygnały zanim ulegnie trwałemu uszkodzeniu, równie dobrze może zepsuć się z dnia na dzień, powodując bezpowrotną utratę naszych danych. Dodatkowo na rynku coraz popularniejsze stają się ultra smukłe laptopy, które dysk twardy SSD mają zintegrowany z płytą główną. Awaria takiego komputera może uniemożliwić dostęp do danych, mimo że sam dysk i dane na nim nie zostały uszkodzone. W takim przypadku nawet profesjonalna firma specjalizująca się w odzyskiwaniu danych może być bezsilna.

Zobacz wszystkie dyski

Samsung 990 Evo Plus 2TBCena od 589 zł

Kingston KC3000 M.2 Pcie 4.0 NVMe 1TBCena od 449 zł

Seagate IronWolf 4TBCena od 499 zł

Samsung 990 Pro 1TBCena od 469 zł

Lexar NM790 Pci-e NVMe 1TBCena od 339 zł

Samsung 980 M.2 PCIe NVMe 1TBCena od 419 zł

Kingston NV2 M.2 Pcie 4.0 NVMe 1TBCena od 299 zł

Samsung 990 Pro 2TBCena od 699 zł

Lexar NM710 Pci-e NVMe 1TBCena od 279 zł

Kingston KC3000 M.2 Pcie 4.0 NVMe 2TBCena od 669 zł

Kingston NV3 M.2 Pcie 4.0 NVMe 1TBCena od 289 zł

Seagate BarraCuda 2TBCena od 269 zł

Kingston NV3 M.2 Pcie 4.0 NVMe 2TBCena od 539 zł

Lexar NM790 Pci-e NVMe 2TBCena od 569 zł

GOODRAM CX400 Gen.2 1TBCena od 249 zł

GOODRAM CX400 Gen.2 512GBCena od 139 zł

Seagate BarraCuda 4TBCena od 469 zł

Lexar NM620 Pci-e NVMe 1TBCena od 279 zł

WD Blue SN580 M.2 PCIe NVMe 1TBCena od 265 zł

Lexar NM710 Pci-e NVMe 2TBCena od 489 zł

Wirusy i programy szyfrujące

Do usunięcia plików może się także przyczynić nieuwaga, nieostrożność lub wirusy komputerowe i programy szyfrujące dyski. Wystarczy otworzyć załącznik mailowy nieznanego pochodzenia, czy kliknąć w podejrzany link. Efektem może być instalacja złośliwego oprogramowania na komputerze, które może spowodować, że utracimy dostęp do naszych danych. Co gorsza, niekiedy możemy mieć nawet do czynienia z atakami typu ransomware, gdzie haker żąda od nas pieniędzy pod groźbą skasowania zawartości dysku.

Rozwiązanie problemu bezpowrotnej utraty danych jest błahe, choć wielu użytkowników z niego nie korzysta. Wystarczy regularny backup danych na dysk zewnętrzny lub do chmury, by w razie nagłego wypadku móc odtworzyć nasze dokumenty.

Innym problemem, jaki może się przydarzyć jest awaria zaszyfrowanego dysku. Szyfrowanie jest dobrą praktyką zwiększającą bezpieczeństwo plików. Jednak, jeśli dojdzie do awarii zaszyfrowanego dysku, najczęściej klucz do szyfrowania danych ulega uszkodzeniu i nie da się go użyć. Dlatego też, szczególnie przy tej metodzie przechowywania danych, warto posiadać backup komputera i dysku.

Bezpieczne dane, czyli zasady kopiowania

W tym akapicie przedstawiamy kilka porad dotyczących tego, jak zrobić kopię zapasową. Ręczne kopiowanie plików na zewnętrznym nośniku jest najprostszą metodą tworzenia backupu danych. Takie rozwiązanie najczęściej sprawdza się gdy chcemy zabezpieczyć niewielką ilość danych, kilka kluczowych plików, np.: na pendrive lub zewnętrzny dysk twardy. Warto jednak taki dysk odpowiednio zabezpieczyć, np.: korzystając z szyfrowania plików w Windows 10/11 lub wybierając pendrive z odpowiednią funkcją szyfrowania.

W przypadku większej ilości danych i systematycznego wykonywania kopii, najlepiej skorzystać z dedykowanego oprogramowania. Użytkownicy Windows 10/11 mogą spróbować funkcji wbudowanych w system. W internecie dostępnych jest też wiele aplikacji, od prostych do bardzo zaawansowanych, bezpłatnych lub za niewielką opłatą. Jedną zalet może być np.: szyfrowanie kopii, czyli zabezpieczenie przed niepowołanym dostępem.

W kontekście tworzenia kopii zapasowych danych polecaną praktyką jest Zasada 3-2-1, mówiąca o tym, że najlepiej posiadać 3 kopie zapasowe, z czego 2 przechowywane są na różnych nośnikach (w tym chmurze), a jedna trzymana offline w osobnej lokacji.

Rodzaje kopii zapasowych

Backup dysku można tworzyć na kilka sposobów i nie należy to do zadań wybitnie trudnych. Istnieje kilka typów kopii zapasowych, a wśród nich można wymienić kopię całkowitą, przyrostową i różnicową.

Pełna kopia – tak zwany mirror, każdorazowo wykonuje całkowity backup wszystkich wybranych plików i folderów, albo nawet całego dysku i systemu
Kopia przyrostowa i różnicowa – dokonują backupu jedynie nowo dodanych i zmienionych plików. Różnicą jest taka, że kopia przyrostowa przechowuje pliki dodane i zmienione od czasu utworzenia ostatniej dowolnej kopii, natomiast różnicowa – od czasu utworzenia ostatniej kopii całkowitej

Jaką kopię wybrać?

Wybór odpowiedniej metody zależy od ilości danych do archiwizowania, częstotliwości tworzenia kopii, jak często zmieniają się dane lub jak szybko ich przybywa, oraz miejsca i sposobu tworzenia kopii. Pełna kopia sprawdzi się w przypadku niewielkiej ilości danych, lub gdy jest wykonywana na urządzeniach zapewniających bardzo szybkie wykonanie kopii, np.: na drugi dysk w komputerze lub zewnętrzny dysk USB 3.0.

Kopia przyrostowa sprawdzi w sytuacji, gdy szybko przybywa nowych danych lub często są zmieniane, oraz gdy archiwizacja wykonywana jest przez sieć – np.: na serwer NAS lub do chmury.

Jak backupować dane i jaki sprzęt wybrać?

Jak zrobić backup danych? Można tego dokonać na wiele sposobów, a znajdą się rozwiązania zarówno programowe jak i sprzętowe. Przyjrzyjmy się jednym i drugim. Kopie powinno się wykonywać na dodatkowym dysku. Może to być zarówno drugi dysk w komputerze lub zewnętrzny nośnik. Zależnie od wielkości kopiowanych danych, może to być pendrive, zewnętrzny dysk twardy o pojemności do 500GB do 4TB, lub płyta CD, DVD, Blu-Ray – jeśli nasz komputer jest wyposażony w napęd optyczny.

Warto zaznaczyć, że w porównaniu do pendrive, dyski przenośne USB 2,5″ oferują lepszy stosunek pojemności do ceny, a są przy tym również łatwe i wygodne w użyciu. Można je także schować do szuflady lub sejfu. Do szybkiego wykonywania dużej ilości danych najlepszy będzie dysk SSD, oferujący kilkukrotnie wyższą szybkość zapisu od dysku magnetycznego HDD.

Na czym backupować?

Drugi dysk w komputerze (dysk HDD, dysk SSD)
Zewnętrzny dysk twardy
Pendrive

NAS – serwery plików

Dysk NAS to specjalny dysk/serwer sieciowy przeznaczony do kopii zapasowych danych. W przeciwieństwie do zwykłego dysku, dane przechowywane na nim są dostępne z poziomu sieci domowej, a więc nie trzeba go przepinać z urządzenia do urządzenia, tak więc zarchiwizujemy pliki z wielu komputerów jednocześnie. Urządzenia typu NAS są bardzo trwałe i żywotne, przeznaczone do ciągłych operacji na plikach, a ogromną zaletą takiego dysku jest możliwość stworzenia harmonogramu, który będzie wykonywać kopie zapasowe automatycznie w określonym dniu i określonej porze.

Serwery plików NAS

Dyski z funkcją kopii

Ciekawą opcją są dyski zewnętrzne powstające właśnie z myślą o tworzeniu kopii zapasowych. Przeważnie do dysku dołączone jest wtedy specjalne oprogramowanie, pozwalające na wykonanie kopii kilkoma kliknięciami, a proces można wykonać również z poziomu aplikacji na telefon.

Ile miejsca na backup?

O tym, jak dużo miejsca będziemy potrzebować na backup danych, decydujemy my sami. Przy wyborze pojemności warto kierować się zasadą, aby na dysku zamieściły się przynajmniej trzy pełne kopie. Jeśli łącznie dane które chcemy zabezpieczać mają np.: 500 GB, optymalnie będzie wybrać dysk o pojemności 2 TB.

Jeśli planujemy przechowywać większe ilości danych, można zdecydować się na zestawy wyposażone w dwa dyski twarde – np.: WD My Book Duo oferuje łącznie 16 TB pojemności lub serwery plików NAS, które umożliwia zainstalowanie dwóch, czterech lub większej liczby dysków.

Programy do kopii zapasowych

Program do backupu danych może wykonywać kopie tylko na polecenie użytkownika, lub robić to automatycznie w czasie rzeczywistym. Może pozwalać na zapisanie i zaszyfrowanie danych na zewnętrznym nośniku, albo na przeniesienie kopii do chmury. Możliwy jest również backup danych na dysk sieciowy, albo na dodatkowy dysk zamontowany w komputerze, przeznaczony na przechowywanie kopii.

Programy zwykle działają w sposób inteligentny. Kopiują tylko te pliki, które zostały utworzone lub zmienione od ostatniego wykonania kopii zapasowej i które znajdują się w wyznaczonych przez nas folderach. Dzięki temu wykonywanie kopii trwa stosunkowo krótko. Przeważnie nie wykonywana jest kopia plików systemowych, a jedynie tych utworzonych przez użytkownika. Dodatkowo, programy do kopii zapasowych często kompresują dane, co pozwala na zmniejszenie objętości pliku kopii, dzięki czemu potrzeba mniej miejsca na jej przechowywanie.

Jaki program do backupu?

Do tworzenia kopii zapasowych można wykorzystać np.: Acronis True Image 2020, Acronis True Image 2020 PC/Mac, Cobian Backup, BackBlaze, CrashPlan, iDrive czy EaseUS Todo Backup. Wśród wymienionych pozycji znajdują się programy umożliwiające utworzenie kopii zarówno na nośniku zewnętrznym, jak i tworzące backup danych w chmurze.

Kopie zapasowe w chmurze

Opcja, o której warto wspomnieć na koniec, to programy do przechowywania danych w chmurze, jak Microsoft OneDrive, Google Drive czy Dropbox. Chmura, w której możemy przechowywać kilka gigabajtów plików, do których możemy uzyskać dostęp z dowolnego urządzenia (w tym smartfona) obsługującego wymieniony program. Dużym plusem takich aplikacji jest to, że można w nich synchronizować dane z dowolnego kompatybilnego z nimi urządzenia, nie tylko komputera.

Podobną funkcję pełnić może płatna usługa (abonament) dostępna w internecie, która po zainstalowaniu dedykowanego oprogramowania będzie automatycznie tworzyć kopię wybranych danych w chmurze. Przykładem jest oprogramowanie Xopero Personal Cloud. Także wyżej wymienione darmowe programy, jak OneDrive, Google Drive i Dropbox oferują płatne abonamenty, które znacznie poszerzają ich możliwości magazynowania i funkcjonalność, często będąc połączonymi w wielofunkcyjne pakiety. Na przykład OneDrive oferowany jest w pakiecie z Microsoft 365 (a więc wszystkimi aplikacjami poprzednio znanymi jako Microsoft Office) i pojemnością od 100 GB do 5 TB. Google Drive oferuje plany od 100 GB do 30 TB, a Dropbox od 2-3 TB do nawet 1000 TB. Aplikacje te pozwalają również na dzielenie się dostępem z innymi osobami

Wszystkie dyski

Mogą Cię zainteresować:

Autor

Mariusz Ignar

Od lat obecny w branży technologicznej. Trzyma rękę na pulsie wszelkich nowości i sprawdza zgodność marketingowych haseł z codziennością użytkowników. Docenia wartościową treść, szczególnie jeśli opakowana jest w atrakcyjną formę.

Dziękujemy, że przeczytałeś cały artykuł. Jak go oceniasz?