Pamięci RAM

Pojemność pamięci RAM to obok płyty głównej, procesora i karty graficznej jeden z najważniejszych elementów każdego komputera i laptopa, gdyż ma wpływ na jego szybkość i płynność działania. To właśnie w pamięci RAM tymczasowo zapisywane są dane dotyczące działającego systemu operacyjnego, programów, aplikacji i gier. Dlatego wybór kości pamięci RAM jest tak istotny. 

Rodzaj pamięci RAM do laptopa i komputera stacjonarnego

Pierwszą rzeczą, na którą trzeba zwrócić uwagę, są rodzaje pamięci RAM. Inne używane są w desktopach, a inne w notebookach. W tych pierwszych stosowane są pamięci do komputerów DIMM. Niejednokrotnie są to modele o wysokich częstotliwościach taktowania, wyposażone w efektowne radiatory a także podświetlenie RGB LED. Cechą charakterystyczną pamięci RAM dla desktopów jest także unikalny design.

Z kolei w laptopach instaluje się mniejsze pamięci SO-DIMM. Oznaczenie SODIMM (Small Outline Dual In-line Memory Module) określa moduły DIMM, ale w mniejszej obudowie, dzięki czemu mogą być stosowane w urządzeniach, gdzie jest mało miejsca (oprócz notebooków np. w mini komputerach, czy niektórych drukarkach). Pamięć RAM do laptopa jest mniejsza niż ta stosowana w komputerach, nie ma również radiatorów ani podświetlenia LED, dzięki czemu zużywa mniej energii. Dodatkowo, pamięci RAM w laptopie nie można podkręcać - w przeciwieństwie do tej stosowanej w komputerach stacjonarnych. Oprócz nich są jeszcze specjalne warianty pamięci do serwerów, cechujące się najwyższą niezawodnością i energooszczędnością.

Ilość pamięci

Absolutne minimum to obecnie 4 GB pamięci RAM, ale nawet jeśli wykorzystujemy komputer czy laptop do podstawowych zadań (przeglądania Internetu, oglądanie filmów czy aplikacji biurowych), warto zwiększyć tę ilość do 8 GB. Bardziej wymagające programy (np. związane z edycją grafiki, czy renderowaniem) oznaczają konieczność posiadania jeszcze większej ilości pamięci RAM. Także gracze uruchamiający najnowsze gry na wysokich ustawieniach powinni zaopatrzyć się w minimum 16 GB pamięci RAM. Generalną zasadą, którą warto się kierować, jest - im więcej, tym lepiej.

Typ pamięci i częstotliwość taktowania

Najczęściej stosowanym obecnie typem pamięci RAM jest DDR4, który zastąpił poprzedni standard DDR3, wciąż obecny w starszych komputerach PC i laptopach. Istotnym parametrem pamięci RAM jest taktowanie, które wpływa na jej wyższą wydajność. W przypadku pamięci DDR4 jest to najczęściej wartość pomiędzy 2133 a 2666 MHz (najszybsze pamięci RAM do PC dostępne obecnie w sklepie Komputronik oferują częstotliwość taktowania 4600 MHz, a pamięć RAM do laptopa 3200 MHz). Kupując najwydajniejsze modele, trzeba jednak najpierw sprawdzić, czy nasz komputer (a konkretnie płyta główna) będzie w stanie obsłużyć tak wysokie taktowanie. Jeśli nie, lepiej zdecydować się na tańsze warianty o niższym taktowaniu.

Najnowszym typem pamięci RAM oferującym najwyższą wydajność jest standard DDR5. Jego debiut miał miejsce w listopadzie 2021 roku, wraz z premierą procesorów Intel Core 12. generacji i płytami głównymi Z690. Ich najważniejszą zaletą jest fakt, iż są bardziej pojemne od DDR4 i działają z wyższą częstotliwością (najszybsze jakie obecnie oferuje nasz sklep do PC działają z częstotliwością 7800 MHz, a pamięci RAM do laptopa 5600 MHz). Jeden układ pamięci DDR5 może mieć pojemność wynoszącą 64 GB. Dla porównania - DDR4 oferuje pojemność wynoszącą 16 GB. 

Opóźnienia i zasilanie kości RAM 

Opóźnienie kości RAM, znane również jako CAS Latency (Column Address Strobe Latency), to czas mierzony liczbą cykli zegara, jaki upływa pomiędzy wysłaniem sygnału z kontrolera pamięci o dostępie swobodnym do momentu otrzymania odpowiedzi z modułu pamięci RAM (ang. memory module). Im niższe opóźnienie, tym szybszy czas odpowiedzi i wyższa wydajność systemu. Parametr jest zapisywany symbolem CL (Cycle Latency) wraz z liczbą, która określa czas opóźnienia. Wartość CL jest niezwykle istotna dla graczy, ponieważ ma wpływ na płynność rozgrywki. W przypadku komputerów gamingowych, idealnym opóźnieniem kości RAM jest wartość CL14 lub CL16. Jeśli chodzi o komputer do uniwersalnych zastosowań, opóźnienie może być wyższe. 

Zasilanie kości RAM ma z kolei istotne znaczenie w modułach stosowanych w laptopach. Tam najlepiej sprawdzają się RAM nazywane Low Voltage z symbolem litery L. Taka pamięć RAM jest bardziej energooszczędna, dzięki czemu dłużej można pracować na notebooku bez ładowania. 

Chłodzenie i podświetlenie pamięci RAM

Podświetlenie podzespołów w laptopach jest niepotrzebne, ponieważ konstrukcja stacji roboczej jest zamknięta i niewidoczna w trakcie codziennego użytkowania. Jest ono jednak często stosowane w przypadku komputerów stacjonarnych - zwłaszcza tych z przeszkloną obudową. Na rynku można znaleźć pamięć RAM do komputera wyposażoną w dedykowane podświetlenie RGB. Dzięki temu można dostosowywać podświetlenie RAM do własnych upodobań. 

Podświetlenie może przybierać różne formy, od prostych jednokolorowych diod LED po bardziej rozbudowane rozwiązania, umożliwiające zmianę koloru lub synchronizację z innymi podzespołami komputera. Jest to rozwiązanie, na które najchętniej stawiają przede wszystkim osoby posiadające komputery gamingowe.

Chłodzenie pamięci RAM to niezwykle istotna kwestia. Dzięki niemu możliwe jest utrzymanie niskiej temperatury podczas pracy modułów. Warto wiedzieć, że jeżeli temperatura tego komponentu byłaby za wysoka, kostka RAM mogłaby działać niestabilnie, a w niektórych przypadkach nawet ulec uszkodzeniu. Z tego powodu producenci kości RAM stosują w nich radiatory. Są to metalowe elementy umieszczone na górze i po bokach modułu RAM, które mają za zadanie chłodzić podzespół podczas pracy. Inne rozwiązanie stosowane przez producentów do chłodzenia RAM to wentylatory. Są one najlepszym rozwiązaniem, ponieważ zapewniają stały przepływ powietrza wewnątrz obudowy, co znacznie poprawia wentylację.

FAQ - najczęściej zadawane pytania 

Na co zwrócić uwagę kupując pamięć RAM?

W trakcie zakupu pamięci RAM należy zwrócić uwagę na szereg elementów. Mianowicie:

• Typ pamięci. Pamięć DDR4 jest obecnie najpopularniejsza i powinna spełnić potrzeby większości użytkowników, jednak w przypadku niektórych zastosowań (np. komputer gamingowy, praca z obróbką wideo) lepsze mogą okazać się najnowsze kości DDR5. Przy wyborze typu należy też się sugerować płytą główną i pozostałymi podzespołami takimi jak np. procesor i upewnić się czy wszystkie części będą kompatybilne z wybranymi modułami.

• Ilość GB. Im większa pojemność całkowita, tym lepiej, zwłaszcza w przypadku zastosowań wymagających dużej ilości danych, takich jak np. obróbka wideo, gry komputerowe czy grafika 3D. Obecnie najpopularniejsze są pamięci o pojemności 8 lub 16 GB dające gwarancję płynnego działania w przypadku zastosowań domowych, przy pracach biurowych czy większości gier, jednak na rynku są także dostępne modele o pojemności 32, 64 i nawet 128 GB.

• Ilość modułów. Lepiej, gdy liczba modułów pamięci RAM jest parzysta niż nieparzysta o tej samej pojemności, ponieważ dwie kości RAM działające w technologii dual channel wpływają na poprawę wydajności. Jeśli zależy nam na tym, by zwiększyć wydajność systemu, lepiej kupić dwa lub cztery mniejsze moduły RAM niż jeden lub trzy o dużej pojemności równej sumie tych mniejszych modułów (np. lepiej nabyć RAM 2x8gb niż 1x 16GB).

• Opóźnienie. Im niższe opóźnienie, tym szybszy czas odpowiedzi i wyższa wydajność systemu.

• Częstotliwość. Jest to parametr podawany w Megahercach (MHz). Wskazuje on wydajność pamięci operacyjnej, a także szybkość obliczeń realizowanych przez CPU. Częstotliwość musi być kompatybilna z maksymalną częstotliwością obsługiwaną przez płytę główną, ponieważ w przeciwnym razie komputer nie wykorzysta całego potencjału kości RAM. Z kolei jeśli częstotliwość jest zbyt niska, wszystkie pozostałe podzespoły komputera będą działać wolniej. Obecnie najczęściej spotykane są moduły pamięci o częstotliwościach 2400 MHz, 2666 MHz, 3000 MHz, 3200 MHz, 3600 MHz lub wyższych.

• Overclocking. Jeśli planujemy podkręcanie szybkiej pamięci RAM po przez zmianę takich parametrów jak napięcie i częstotliwość pracy, powinniśmy wybrać odpowiednie moduły, które są do tego przygotowane i posiadają odpowiedni system chłodzenia, odpowiednio wysoką częstotliwość taktowania i niskie opóźnienie. Mając przezroczysty bok obudowy komputera dobrym wyborem mogą okazać się też moduły z podświetleniem RGB.

Aby mieć pewność, że dany typ pamięci RAM będzie dopasowany do naszych potrzeb, warto wykorzystać przydatne narzędzie, jakim jest konfigurator komputera PC. Sama wymiana pamięci RAM zarówno w większości komputerów, jak i laptopów jest dość prostą czynnością, więc można wykonać ją samodzielnie. W przypadku, braku doświadczenia w takiej samodzielnej wymianie, warto najpierw obejrzeć poradnik Jak zwiększyć pamięć RAM w laptopie.

Jak działa pamięć RAM?

Pamięć RAM (Random Access Memory) to rodzaj pamięci komputerowej, która służy do przechowywania danych tymczasowych w trakcie pracy systemu operacyjnego i aplikacji. Zapisuje ona dane niezbędne do prawidłowego i wydajnego działania wszelkiego rodzaju programów uruchamianych przez użytkownika. Im ilość pamięci RAM ma więcej GB, tym komputer lepiej radzi sobie z jednoczesną obsługą wielu aplikacji i realizacją różnych zadań. Możliwe jest wtedy przechowywanie większej ilości informacji, do której system operacyjny ma swobodny dostęp, co przekłada się na szybkość działania komputera.

Jak sprawdzić jaki typ pamięci RAM (DDR3, DDR4 czy DDR5) ma komputer?

W jaki sposób można zweryfikować jakiego typu jest pamięć operacyjna RAM w naszym komputerze? Jednym ze sposobów jest skorzystanie z aplikacji CPU-Z. Gdy ją uruchomimy, powinniśmy otworzyć zakładkę Memory. Informacja na temat tego, czy nasza pamięć to DDR3, DDR4 czy DDR5, widnieje w sekcji Type. Myśląc o zakupie takich podzespołów jak kość pamięci RAM należy zwrócić na to dużą uwagę, ponieważ jej rodzaje nie są ze sobą kompatybilne. Obecnie większość komputerów jest wyposażona w DDR4, ale z czasem tych korzystających z DDR5 będzie przybywać. Zastanawiając się ile kosztuje RAM, trzeba liczyć się z tym, że cena jest zależna od jej rodzaju i w przypadku najnowszych modułów jest wyższa niż DDR3 i DDR4. Każdy typ można kupić w naszym sklepie na raty. Wybierając pamięć musimy również wziąć pod uwagę to jaką pojemność jest nam potrzebna. Jej ilość powinniśmy dostosować do konkretnych potrzeb.

Jak sprawdzić ile gniazd na pamięć RAM jest dostępnych?

Jeśli planujemy rozszerzyć obecną ilość pamięci Random Access Memory, powinniśmy zwrócić uwagę na ilość wolnych gniazd. Możemy to zrobić otwierając komputer lub laptopa albo wchodząc w Menadżera zadań (w Windows 10 wciskając jednocześnie CTRL + Shift + Esc), a następnie przechodząc do zakładki Wydajność i wybierając Pamięć. Pod wykresami znajdziemy informację Użyte gniazda, z której dowiemy się ile gniazd mamy wolnych. W przypadku, gdy wartość ta będzie pokazywała np. 2 z 2 lub 4 z 4 oznacza to, że nie mamy wolnych gniazd i przy wymianie RAMu będziemy musieli wyjąć część modułów, aby zamontować nowe. Jeżeli użytych gniazd będzie mniej niż dostępnych (np. 1 z 2, 2 z 4), to będziemy mogli zamontować nowe kości bez wyjmowania starej pamięci.

Ile GB pamięci RAM powinien mieć komputer?

To, ile GB pamięci RAM powinien mieć komputer, jest uzależnione od tego, jakie ma być jego przeznaczenie. W przypadku, gdy komputer ma służyć do oglądania filmów, grania w starsze gry komputerowe lub przeglądania zasobów sieci za pomocą przeglądarek internetowych, wystarczy nam 4 GB - 8 GB RAM. Przy pracy i obsłudze wymagających programów, warto zainwestować w 16 GB RAM. Jaka pamięć RAM do komputera gamingowego? W tym wypadku powinna ona wynosić minimum 32 GB RAM i mieć wysoką częstotliwości taktowania i niskie opóźnienia aby jej wydajność była jak najwyższa. Taka ilość pozwoli na przechowywanie w niej bardzo dużej ilości danych, co jest niezbędne do grania w najnowsze gry w wysokich rozdzielczościach.Myśląc o zakupie pamięci RAM trzeba być świadomym, że ceny różnią się w zależności od ich pojemności, częstotliwości pracy, opóźnień oraz typu i producenta. Pamięć operacyjna w postaci 2 kości o łącznej pojemności 32 GB w naszym sklepie jest dostępna już za nieco ponad 350 zł, w dodatku są one dostępne w systemie ratalnym.

Więcej informacji zawiera nasz poradnik Jaka pamięć RAM? Jak wybrać pamięć do komputera?