Procesory

Procesory są jednym z kluczowych podzespołów komputera, które wpływają na jego wydajność. W naszym sklepie komputerowym dostępnych jest wiele serii procesorów produkowanych przez firmę AMD oraz Intel. Przeznaczone są one zarówno do komputerów domowych, pracy w biurze, intensywnego grania w najnowsze gry, jak również do prac wymagających skomplikowanych obliczeń.

Co to jest procesor?

Procesor, często określany również jako jednostka centralna lub CPU (Central Processing Unit), stanowi serce każdego PC, będąc kluczowym elementem, odpowiedzialnym za przetwarzanie danych i wykonanie instrukcji zawartych w programach. To właśnie procesor komunikuje się z pozostałymi podzespołami komputera i przekazuje im instrukcje. Mechanizm działania procesora koncentruje się na odbieraniu, interpretowaniu i realizacji komend z systemu operacyjnego oraz aplikacji. CPU odpowiada za sprawne i wydajne działanie całego komputera stacjonarnego, laptopa czy serwera. Kupując procesor, należy wybrać model jak najlepiej dopasowany do własnych potrzeb i taki, który zdoła w pełni wykorzystać potencjał wszystkich pozostałych podzespołów komputera. Wybór odpowiedniego modelu wymaga więc nieco wiedzy i zwrócenia uwagi na kluczowe cechy.

Procesory Intel

Intel, będąc jednym z czołowych producentów procesorów na świecie, od lat dostarcza rozwiązania technologiczne, które znajdują zastosowanie w szerokim wachlarzu urządzeń. Procesory Intel trafiają do komputerów osobistych, laptopów i serwerów oraz do superkomputerów. Jeden z najbardziej uznanych na świecie modeli procesorów, jakim dysponuje Intel, to linia Core, która zyskała uznanie zarówno wśród profesjonalistów, jak i użytkowników domowych i graczy. Charakteryzujące się wysoką mocą obliczeniową, procesory Intel Core oferują nie tylko imponującą wydajność, ale także szerokie możliwości w kontekście różnorodnych zastosowań, takich jak przeglądanie internetu, praca biurowa, granie w najnowsze tytuły czy edycja grafiki i wideo w wysokiej rozdzielczości. Wybór procesora z rodziny Intel Core często jest determinowany przez indywidualne potrzeby użytkownika oraz specyfikację techniczną komputera, na którą składają się również takie elementy jak gniazdo procesora (socket) czy kompatybilność z innymi komponentami. Firma Intel oprócz serii Core i3, i5, i7, i9 posiada w swojej ofercie również procesory Pentium, Celeron i Xeon.

Serie procesorów Intel:

• Intel Core i3 - i3-10XXX, i3-12XXX, i3-13XXX
• Intel Core i5 - i5-10XXX, i5-11XXX, i5-12XXX, i5-13XXX, 14XXX
• Intel Core i7 - i7-10XXX, i7-11XXX, i7-12XXX, i7-13XXX, 14XXX
• Intel Core i9 - i9-10XXX, i9-11XXX, i9-12XXX, i9-13XXX, 14XXX
• Intel Pentium - G6XXX, G7XXX
• Intel Celeron - G59XX, G6XXX
• Intel Xeon - Xeon, Xeon W

Procesory AMD

AMD to największy konkurent Intela na rynku procesorów. Od lat dostarcza innowacyjne procesory, spełniające oczekiwania użytkowników domowych, graczy i profesjonalistów. Szczególnie wartą uwagi jest linia procesorów Ryzen, która zasłynęła ze swojej wydajności i wszechstronności, sprawdzając się zarówno w zaawansowanych operacjach obliczeniowych, jak i w najnowszych grach komputerowych. Procesory firmy AMD cechują się bardzo dobrym stosunkiem ceny do jakości, często będąc rekomendowanym wyborem dla budżetowych konfiguracji komputerowych. AMD cieszy się dużym zaufaniem ze strony użytkowników oraz firm produkujących komputery i laptopy, dlatego każda ich seria procesora często trafia zarówno do budżetowych konstrukcji, jak i gamingowych PC i notebooków. Ich procesory oferują dużą moc obliczeniową oraz niezawodność spełniając oczekiwania najbardziej wymagających użytkowników.

Serie procesorów AMD:

• AMD Ryzen 3 - seria 3000, 4000, Ryzen 3 PRO 1000
• AMD Ryzen 5 - seria 1000, 2000, 3000, 4000, 5000, 7000, 8000. 9000, Ryzen 5 PRO - seria 4000, 5000, 7000
• AMD Ryzen 7 - seria 3000, 4000, 5000, 7000, 8000, 9000, Ryzen 7 PRO - seria 4000, 7000
• AMD Ryzen 9 - seria 3000, 5000, 7000, Ryzen 9 PRO - seria 7000
• AMD Threadripper - seria 3000,
• Ryzen Threadripper PRO - seria 3000, 5000, 7000
• AMD Athlon - Athlon 3000G.

Gniazdo procesora (Socket)

Gniazdo procesora (tzw. socket) umieszczone na płycie głównej, określa kompatybilność między procesorem a MOBO (skrót od motherboard). Zgodność gniazda procesora z konkretnym modelem CPU jest decydująca podczas wyboru komponentów komputerowych. Zapewnia właściwe dopasowanie procesora i umożliwia efektywną komunikację między jednostką centralną a pozostałymi elementami systemu. Producenci procesorów wykorzystują inny typ gniazda nie tylko dla różnych serii, ale czasami również dla innych generacji tego samego modelu. Różnorodność dostępnych na rynku gniazd, takich jak AM4, AM5 (AMD) czy LGA1200, Socket 1200 (Intel), determinuje nie tylko wybór procesora, ale także wpływa na wybór płyt głównych oraz ewentualną możliwość rozbudowy komputera w przyszłości.

Gniazda procesorów:

• Socket 1151 - Intel Xeon
• Socket 1200 - Intel Celeron G59XX, Pentium G6XXX, Core i3-10XXX, Core i5-10XXX, i5-11XXX, Core i7-10XXX, i7-11XXX, Core i9-10XXX, i9-11XXX, Xeon
• Socket 1700 - Intel Celeron G6XXX, Pentium G7XXX, Core i3-12XXX, i3-13XXX, Core i5-12XXX, i5-13XXX, Core i7-12XXX, i7-13XXX, Core i9-12XXX, i9-13XXX
• Socket 2011-v3 - Intel Xeon
• Socket 2066 - Intel Xeon W
• Socket 3647 - Intel Xeon
• Socket 4189 - Intel Xeon
• Socket AM4 - AMD Athlon, Ryzen 3 - seria 3000, 4000, Ryzen 5 - seria 3000, 4000, 5000, Ryzen 5 PRO - seria 4000, 5000, Ryzen 7 - seria 3000, 4000, 5000, Ryzen 7 PRO - seria 4000, Ryzen 9 - seria 3000, 5000
• Socket AM5 - AMD Ryzen 5 - Seria 7000, Ryzen 5 PRO - Seria 7000, Ryzen 7 - Seria 7000, Ryzen 7 PRO - Seria 7000, Ryzen 9 - Seria 7000, Ryzen 9 PRO - Seria 7000
• Socket sTRX4 - AMD Ryzen Threadripper
• Socket sWRX8 - AMD Ryzen Threadripper PRO - seria 3000, 5000

Rdzenie procesora - podstawa wydajności

Ilość rdzeni procesora i liczba wątków wpływają na jego ogólną wydajność i zdolność do prowadzenia wielozadaniowych operacji. Większa liczba rdzeni w CPU zazwyczaj skutkuje lepszą zdolnością do jednoczesnego przetwarzania danych i zarządzania wieloma procesami czy aplikacjami jednocześnie. Każdy z fizycznych rdzeni jest w stanie obsługiwać jednocześnie jeden proces, im jest ich więcej, tym więcej procesów mogą jednocześnie realizować. Oprócz ilości rdzeni ważna jest również ilość wątków, którą procesor może jednocześnie obsługiwać. To, ile rdzeni powinno być w procesorze, zależy od zastosowania komputera.

• 2 - 4 rdzenie (Intel Celeron G59XX, G6XXX, Intel Pentium G6XXX, G7XXX, Intel Core i3-10XXX, i3-12XXX, i3-13XXX, Intel Xeon W, AMD Ryzen 3 - seria 3000, seria 4000, AMD Ryzen 5 - seria 3000) - komputery biurowe, domowe, budżetowe dla graczy
• 6 - 10 rdzeni (Intel Core i5-10XXX, i5-11XXX, i5-12XXX, i5-13XXX, Intel Core i7-10XXX, i7-11XXX, Intel Core i9-10XXX, i9-11XXX, Intel Xeon, AMD Ryzen 5 - seria 3000, seria 4000, seria 5000, seria 7000, AMD Ryzen 5 PRO - seria 4000, seria 5000, seria 7000, AMD Ryzen 7 - seria 3000, seria 4000, seria 5000, seria 7000, AMD Ryzen 7 PRO - seria 4000, seria 7000) - komputery gamingowe, dla grafików, do skomplikowanych obliczeń
• 12 - 16 rdzeni (Intel Core i5-13XXX, Intel Core i7-12XXX, i7-13XXX, Intel Core i9-12XXX, Intel Xeon, AMD Ryzen 9 - seria 3000, seria 5000, seria 7000, AMD Ryzen 9 PRO - seria 7000, AMD Ryzen Threadripper PRO - seria 3000, seria 5000) - wydajne komputery gamingowe, jednostki do bardzo skomplikowanych obliczeń, edycji wideo, dźwięku, renderowania grafiki 3D
• 18 - 64 rdzenie (Intel Core i9-13XXX, AMD Ryzen Threadripper - seria 3000, AMD Ryzen Threadripper PRO - seria 3000, seria 5000) - najwydajniejsze komputery gamingowe dla najbardziej wymagających graczy, jednostki do bardzo skomplikowanych obliczeń, edycji wideo, dźwięku, renderowania grafiki 3D

Wybierając najlepszy procesor warto zwracać uwagę również na jego generację, ponieważ starsze wersje wyższych serii jak np. Intel Core i7 10 gen. mogą być w wielu zadaniach mniej efektywne niż najnowsze wersje niższej serii np. Intel Core i5 13 gen. Nowsze generacje CPU obsługują również nowsze technologie (np. Intel Thread Director, Hyper-Threading, Turbo Boost Max 3.0, Killer Wi-Fi 6, AMD EXPO, Precision Boost 2, Precision Boost Overdrive, SMT), które zwiększają ich wydajność i efektywność działania. Procesor starszej generacji może nie obsługiwać niektórych technologii, a ponadto jego architektura często będzie skutkowała większym zapotrzebowaniem na energię.

Kluczowe parametry definiujące wydajność procesora

Na wydajność procesora wpływa wiele parametrów.

• Liczba rdzeni i wątków odpowiada za ilość operacji, które jednocześnie może wykonywać dany procesor. Więcej rdzeni oznacza wyższą wydajność w wielowątkowych procesach.
• Częstotliwość taktowania procesora, czyli szybkość, z jaką procesor może wykonywać zadania podawana w megaherzach (MHz). Im wyższe taktowanie, tym lepsza wydajność w zadaniach jednowątkowych.
• Częstotliwość taktowania procesora w trybie turbo, czyli maksymalna częstotliwość taktowania rdzenia, którą może tymczasowo osiągnąć CPU w celu zwiększenia wydajności.
• Odblokowany mnożnik, który oferują niektóre modele procesorów, umożliwia on overclocking, czyli zwiększanie taktowania rdzenia w celu poprawy wydajności, jednakże zwiększa również wydzielanie ciepła i zużycie energii przez procesory.
• Proces litograficzny, opisujący rozmiar tranzystorów i technologię produkcji, jest kolejnym kluczowym parametrem, wpływającym na efektywność energetyczną i potencjał overclockingowy procesora.
• Ilość pamięci podręcznej (cache) przyspiesza przetwarzanie danych przez przechowywanie informacji, do których procesor może szybko uzyskać dostęp.
• Chłodzenie, które dołączone jest w zestawie utrzymuje temperaturę jaką osiąga procesor na poziomie umożliwiającym wydajną pracę nawet przy dużym obciążeniu. W modelach, które nie mają w komplecie systemu chłodzenia, konieczne jest dokupienie takiego, które skutecznie odprowadzi ciepło generowane przez procesor.

Procesory ze zintegrowanym układem graficznym

Procesory wyposażone w zintegrowany układ graficzny stają się coraz bardziej popularne, łącząc funkcje jednostki CPU oraz GPU w jednym podzespole. Takie rozwiązanie często jest wybierane ze względu na oszczędność miejsca oraz redukcję kosztów, umożliwiając użytkownikom korzystanie z podstawowych funkcji graficznych bez potrzeby kupowania dodatkowej karty graficznej. Niektóre procesory Intel z linii Core oraz modele AMD Ryzen posiadają zintegrowane układy graficzne (Intel UHD Graphics 610, 630, 710, 730, 750, 770, P630, AMD Radeon Graphics, Vega 3 Graphics, Vega 8 Graphics), które oferują satysfakcjonującą wydajność w standardowych zadaniach biurowych, konsumpcji multimediów czy nawet w nowszych grach (choć przy bardziej wymagających tytułach może być konieczna redukcja liczby detali czy zmniejszenie rozdzielczości). W przypadku komputerów gamingowych, czy jednostek do renderowania grafiki 3D, obróbki wideo w wysokiej rozdzielczości i innych prac, które wymagają dedykowanej karty graficznej, tańszym rozwiązaniem w stosunku do modelu ze zintegrowanym układem graficznym, będzie procesor bez GPU. Zaoszczędzone pieniądze można przeznaczyć na lepszy model procesora, karty graficznej, płyty głównej, więcej RAMu czy zakup innych podzespołów lub akcesoriów wyższej klasy. W przypadku, gdy komputer ma służyć tylko do pracy biurowej lub przeglądania internetu i rozrywki w domu, dobrym wyborem będzie CPU ze zintegrowanym układem graficznym.

CPU do pracy

Przy wyborze procesora do zadań biurowych i pracy zawodowej, niezwykle istotne staje się zrównoważenie pomiędzy wydajnością a efektywnością energetyczną. Procesory z linii Intel Core i5, Core i3 czy AMD Ryzen 5 i Ryzen 3 często oferują optymalny balans pomiędzy mocą obliczeniową a rozsądnym zużyciem energii, umożliwiając sprawną pracę z wieloma aplikacjami. Ważne parametry, takie jak pamięć podręczna oraz taktowanie rdzenia są wystarczająco dobre i wpływają na szybkość generowania obrazu 2D i 3D oraz przetwarzanie zbiorów zawierających różne dane. Do zastosowań biurowych warto wybrać jednostki ze zintegrowaną kartą graficzną.

Do pracy z bardziej wymagającymi aplikacjami zalecanym CPU są Intel Core i7, Core i9, AMD Ryzen 7 oraz Ryzen 9 i Threadripper w postaci topowych wersji z nowszych generacji, które dysponują znacznie większą liczbą rdzeni oferując wysoką moc obliczeniową.