Czym jest obiektyw fotograficzny?
Obiektyw fotograficzny to kluczowy element każdego aparatu. Odpowiada za tworzenie obrazu na matrycy. Przez niego światło dociera do wnętrza aparatu i tworzy obraz, który widzimy na zdjęciu. Składa się z zestawu soczewek, skupiających światło i tworzących odwrócony obraz na matrycy. Różne rodzaje obiektywów mają różne właściwości optyczne, co pozwala na uzyskanie różnych efektów na zdjęciach.
Podstawowe parametry obiektywów
Obiektyw fotograficzny to w dużej mierze wpływa na jakość i charakter naszych zdjęć. Aby wybrać odpowiedni, warto poznać podstawowe parametry:
- ogniskowa - odległość pomiędzy środkiem optycznym obiektywu a płaszczyzną, na której powstaje ostry obraz. Wyrażana w milimetrach (mm);
- średnica przysłony (otwarcie) - średnica otworu, przez który przechodzi światło do matrycy. Wyrażana jako ułamek (np. f/1.4, f/2.8). Większe otwarcie służy do zdjęć portretowych, w słabym oświetleniu, mniejsze do zdjęć krajobrazowych;
- autofokus -system automatycznego ustawiania ostrości: AF (automatyczne), MF (ręczne), hybrydowe (połączenie obu systemów);
- minimalna odległość ostrzenia - najmniejsza odległość, z której obiektyw może uzyskać ostry obraz;
- zniekształcenia optyczne - aberracja chromatyczna (kolorowe obwódki wokół kontrastowych krawędzi), dystorsja (zniekształcenie linii prostych) winietowanie (przyciemnienie rogów obrazu).
Rodzaje obiektywów ze względu na konstrukcję
Różne typy konstrukcji pozwalają wykorzystać obiektyw aparatu do konkretnych zastosowań:
- simpleksowe – konstrukcja z jednej soczewki. Stosowana rzadko ze względu na duże aberracje chromatyczne i zniekształcenia;
- obiektywy złożone - zbudowane z wielu soczewek, które korygują wady optyczne pojedynczych soczewek;
- retrofokalne - charakteryzują się dużą odległością między tylną powierzchnią ostatniej soczewki a płaszczyzną ogniskowej;
- telefoto -mają długą ogniskową i umożliwiają przybliżenie odległych obiektów;
- szerokokątne - mają krótszą ogniskową i pozwalają na uchwycenie szerokiego kadru;
- rybie oko - ekstremalnie szerokokątne obiektywy, zapewniają bardzo duży kąt widzenia;
- makro -obiektywy przeznaczone do fotografowania obiektów z bardzo bliskiej odległości.;
- tilt-shift - pozwala na zmianę płaszczyzny ostrości i perspektywy, co jest przydatne w fotografii architektonicznej i produktowej.
Rodzaje obiektywów ze względu na ogniskową
W zależności od ogniskowej, obiektywy dzielimy na kilka podstawowych kategorii:
- szerokokątne - szeroki kąt widzenia, zniekształcenia perspektywy, idealne do zdjęć krajobrazów, wnętrz, fotografii architektonicznej;
- standardowe - zbliżony do ludzkiego oka, np. 35mm, 50mm, naturalne odwzorowanie perspektywy, uniwersalne zastosowanie;
- teleobiektywy - węższy kąt widzenia, powiększenie obrazu, idealne do zdjęć przyrodniczych, sportowych, portretów z dużej odległości;
- makro - fotografowanie obiektów z bardzo bliskiej odległości;
- zmiennoogniskowe (zooomy) - możliwa zmiana ogniskowej bez wymiany obiektywu.
Specjalistyczne typy obiektywów
Specjalistyczne obiektywy do aparatu to:
- tilt-shift - dzięki nim można korygować zniekształcenia perspektywy, tworzyć miniaturowe scenki i osiągać unikalne efekty wizualne;
- rybie oko - obraz jest silnie zniekształcony, nadaje zdjęciom charakterystyczny, sferyczny wygląd;
- soft fokus - tworzą delikatne rozmycie obrazu, dając romantyczny i marzycielski charakter;
- tilt-and-shift - połączenie funkcji tilt-shift i obiektywu przesuwnego, pozwala na jeszcze większą kontrolę nad perspektywą i głębią ostrości;
- do fotografii nocnej - często mają duże otwory przysłony, co pozwala na zbieranie większej ilości światła w słabych warunkach oświetleniowych;
- do filmowania - Optymalizowane pod kątem płynnej pracy z systemem autofokusu i stabilizacji obrazu.
Oznaczenia na obiektywach - co oznaczają symbole?
Obiektyw do aparatu ma wiele różnych oznaczeń, które dostarczają nam istotnych informacji o jego właściwościach i możliwościach:
- ogniskowa - wyrażana w milimetrach (mm), określa kąt widzenia oraz powiększenie obrazu;
- średnica przysłony - oznaczana jako f/x, gdzie x to liczba. Im mniejsza, tym większy otwór przysłony i więcej światła dociera do matrycy;
- stabilizacja obrazu - oznaczana skrótami (np. IS, VR, OS);
- Autofokus - skrót AF, a USM, STM oznaczają rodzaj silnika autofokusa (ultradźwiękowy, krokowy);
- uszczelnienie - oznaczenia takie, jak „weather sealed” lub piktogramy kropelek wody informują o odporności obiektywu na wilgoć i pył;
- mocowanie - oznaczenie określające pasujący system aparatu (np. Canon EF, Nikon F, Sony E);
- DG, DC - wielkość matrycy, do której jest przeznaczony obiektyw (pełna klatka, APS-C).
Systemy mocowania obiektywów
Najpopularniejsze systemy mocowań to
- Canon EF i EF-S – dla lustrzanek cyfrowych Canon;
- Nikon F - system mocowania w aparatach Nikon;
- Sony E - nowoczesny system mocowania w bezlusterkowcach Sony;
- Micro Four Thirds - system mocowania w bezlusterkowcach różnych producentów;
- Fujifilm X - system mocowania stosowany w bezlusterkowcach Fujifilm.
Jak dobrać obiektyw do rodzaju fotografii?
Różne rodzaje fotografii wymagają różnych cech obiektywu. Dlatego zanim go wybierzesz, zdefiniuj, co chcesz fotografować i jakie efekty chcesz osiągnąć (rozmyte tło, szeroki kąt widzenia). Pozwoli to dobrać odpowiednią ogniskową. Zwróć uwagę na jasność obiektywu - mniejsza liczba f oznacza większą jasność, co pozwala na fotografowanie w słabym oświetleniu i uzyskanie mniejszej głębi ostrości. Stabilzacja będzie przydatna przy długich czasach naświetlania, zwłaszcza przy teleobiektywach.
Obiektywy dla początkujących
Dobór pierwszego obiektywu to często trudna decyzja dla początkujących fotografów. Rynek oferuje szeroki wybór modeli, a oto kilka popularnych i uniwersalnych opcji, które sprawdzą się w wielu sytuacjach:
- obiektyw o średnim zakresie ogniskowych (np. 18-55mm), który jest dołączany do aparatu w zestawie. Pozwala na wykonywanie różnych rodzajów zdjęć, od portretów po krajobrazy;
- obiektyw stałoogniskowy 50mm f/1.8 - pozwala na uzyskanie pięknych efektów bokeh (rozmytego tła). Zapewnia wysoką ostrość obrazu;
- obiektyw zmiennoogniskowy o większym zakresie niż obiektyw kitowy (np. 24-70mm, 24-105mm).Pozwala na wykonywanie zdjęć o różnych perspektywach. Zazwyczaj lepsza jakość obrazu niż obiektywy kitowe.
Na co zwrócić uwagę przy zakupie obiektywu?
Przy zakupie obiektywu zwróć uwagę na kilka kluczowych czynników:
- kompatybilność z aparatem – mocowanie i format matrycy;
- ogniskowa - zmiennoogniskowe (np. 18-55mm) oferują większą elastyczność, podczas gdy stałoogniskowe (np. 50mm) mają stałą ogniskową i zazwyczaj są jaśniejsze;
- jasność - większa jasność pozwala na fotografowanie w słabym oświetleniu i uzyskanie mniejszej głębi ostrości;
- stabilizacja obrazu - przydatna przy długich czasach naświetlania, zwłaszcza przy teleobiektywach;
- autofokus - szybkość i precyzja;
- solidność - obiektyw powinien być dobrze wykonany i odporny na uszkodzenia.